Pse i dhashë vajzës sime 100 dollarë për të lexuar një libër!
Nga Mireille Silcoff-The New York Times
Këtë verë i dhashë vajzës sime 12-vjeçare 100 dollarë për të lexuar një libër. Sa i përket manovrave të mamasë, padyshim që ishte e fundit dhe shuma e pagesës sigurisht që ishte e tepruar. Nuk mund të them se jam krenare, por jam jashtëzakonisht e kënaqur. Sepse plani funksionoi. Ai funksionoi aq mirë, sa do të sugjeroja që prindërit e tjerë të fëmijëve që ngurrojnë të lexojnë, të hapnin portofolin dhe t’i jepnin para fëmijëve të tyre që edhe ata të lexojnë.
Vajza ime është fëmijë i zgjuar, padyshim më e zgjuar se unë në moshën 12-vjeçare. Por derisa unë përdora ryshfetin, ajo kurrë nuk kishte lexuar një libër të tërë për kënaqësi. Ajo lexonte libra për shkollën, disa romane grafike dhe kishte dëgjuar me audio librat e serisë “Harry Potter”. Asnjë nga ato aktivitete nuk u bë portë për leximin klasik, me dy sy përpara letrës dhe asgjë tjetër.
Kur u përballa me këtë të vërtetë disa muaj më parë, u ndjeva sikur kisha dështuar si prind. Edhe pse ne kishim lexuar shumë libra me tregime kur ajo ishte më e vogël dhe jetojmë në një shtëpi të mbushur me libra, unë nuk arrita të rrënjos një nga kënaqësitë themelore të jetës te fëmija im. Dhe ajo nuk e shihte këtë si problem. Shumë nga shoqet e saj, më shpjegoi ajo, thjesht nuk u jepej të lexonin. Kuptova që nëse doja t’ia komunikoja fëmijës tim gëzimin e leximit, duhej t’i tregoja se çfarë gëzimi më jepte mua leximi.
Sigurisht, blerja e një telefoni për vajzën time vitin e kaluar, (një iPhone i dorës së dytë me një milion kontrolle prindërore dhe kufizime kohore) është pjesë e problemit. Përpara telefonit, kisha një fëmijë të shoqërueshëm, që klithte me kënaqësi për diçka kaq të thjeshtë si një ëmbëlsirë që ftohet në frigorifer.
Që kur i bleva telefonin donte të qëndronte në dhomën e saj me perde të mbyllura, me derë të mbyllur, poshtë jorganit, duke shtypur atë drejtkëndësh të vogël sikur donte qe ai ta zhdukte nga jeta shoqërore. Nëse nuk do të ishin miqtë ose nuk do të ishte telefoni i saj, ishte vetëm një gjë: “e mërzitshme”.
A keni provuar ndonjëherë t’i tregoni një fëmije 12-vjeçar që po duronte disa orë ndërprerjeje telefonike të imponuara nga prindërit, që të nxjerrë kompletin e vjetër të bojërave të ujit? Apo ndoshta origami? Unë ju sugjeroj të mos e bëni, nëse nuk doni të përballeni me një shpërthim të fëmijës suaj.
Por unë vazhdova të insistoj që ajo të lexonte. Sepse mund të shihja se ajo që vajza ime kërkonte, si shumë të tjerë të moshës së saj, ishte arratisja. Për mua, kjo dukej e përshtatshme nga ana zhvillimore. Problemi ishte se mënyra më e lehtë për të, për të gjetur shpëtimin ishte të zhytej në kaosin e smartfonit. Kështu që unë nisa një fushatë. I thashë se duhej të lexonte sepse romanet janë mënyra më e mirë për të mësuar se si funksiononte brendësia e njerëzve. Ajo tha se mund të mësonte më shumë nga njerëzit që ndiqte në mediat sociale.
I thashë se librat kanë tregime. Ajo më tha. “Netflix”.
I thashë se librat na mësojnë historinë. Ajo tha: “Interneti”.
I thashë se leximi do ta ndihmonte atë të kuptonte veten dhe ajo tha: “Um, jo faleminderit. Unë thjesht do të jetoj.”
I premtova se do t’i blija të gjitha librat që donte dhe do të ndërtoja rafte librash në dhomë, në mënyrë që ajo të mund të shihte kopertinat e të gjithë librave që donte nga shtrati i saj. Ajo tha: “Mami, mirë se erdhe në ëndrrën tënde!”
E kuptova se nuk mund t’i fitoja debatet tona, sepse disa nga argumentet e vajzave të mia kundër leximit më dukeshin të gabuara. Po, leximi është një mënyrë për të zgjeruar universin tuaj dhe për të zbuluar botë të reja, por kështu është i gjithë interneti. Kështu që këto diskutime, të cilat na bezdisën të dyjave, në mënyrë të pashmangshme do të zvogëloheshin në mendimin tim për të kuptuar se leximi është “i mirë për ju”.
Kjo nuk është arsyeja pse unë doja që vajza ime të merrte një libër. Nuk kishte të bënte me optimizimin e funksionit të trurit të saj, por që të fshihej në një magji delikate. E dini, një autor përmbledh një ndjenjë që as nuk e dinit se e kishit dhe 100 llamba ndriçojnë në kokën tuaj në një lloj epifanie? Doja që ajo të kishte një shans për ta ndjerë atë. Siç shkroi Neil Postman në vitin 1982 në “Zhdukja e fëmijërisë”, një medium i bazuar në ekran si TV apo video nuk mund të krijojë këtë lloj marrëdhënieje sepse, nga natyra e tij, mediumi duhet të plotësojë të gjitha boshllëqet për ju. Librat lënë hapësirë për boshllëqet dhe për imagjinatën e brendshme që mund t’ju sjellë frymëzime, përcjell dritare.net
Kështu që vendosa të ndërpres të gjitha arsyetimet me një praktikë të ftohtë dhe të vështirë: para e gatshme. I thashë 12-vjeçares sime se do t’i jepja 100 dollarë për të lexuar një roman. Ajo tha: “Çfarë? Vërtet?”
Pastaj, sigurisht, ajo tha po.
Unë pyeta shumë se cili libër do të funksiononte për të ndezur dëshirën e saj për të lexuar. Ndërsa disa të çuditshëm sugjeruan libra të tilla si “The Little Prince” dhe “Wuthering Heights”. Ndërsa libri i sugjeruar më shpesh nga njerëzit që e njohin vajzën time ishte “The Summer I Turned Pretty” i Jenny Han, i cili ishte kthyer në një seri të njohur të Amazon Prime. Vajza ime e kishte parë dhe e donte.
Unë ndërmjetësova marrëveshjen: 100 dollarë nëse ajo e përfundonte librin brenda një muaji. Më pas u nisëm për pushime në plazh, së bashku me të dashurin tim, në një ishull romantik grek. Pushime të zgjatura që përfshinin trupa të moshës së mesme të veshur me rroba banje, të tmerrshëm për një 12-vjeçare sa që ishte më mirë të mos i ngrinte sytë fare. Perfekte!
Pushimi zgjati tetë ditë dhe para se të mbaronte dita e shtatë, vajza ime e kishte mbaruar librin. Kur u kthyem në shtëpi, ajo kërkoi vazhdimin, më pas e përfundoi atë për rreth dy javë, pa pagesë shtesë.
A do të bëjë kjo që ajo të lexojë “Little Women”? Për të kapërcyer nga “Catcher in the Rye” tek “White Teeth”? A do të rezultojë në një jetë të gjatë leximi plot me pirgje librash të rrëmbyeshëm në stendat e natës, të cilat ajo do t’i shohë si miq, mësues, nxitës tifozësh apo një maskë për çfarëdo lloj problemi që mund të ketë ajo një ditë? Nuk e di. Ajo që di është se vajza ime tani ka artikuj të rinj “Sephora” me vlerë 100 dollarë, të cilët unë refuzova t’i blej vitin e kaluar. Por ama e di se së bashku, më në fund hapëm një portal të ri për të në faqen e printuar: një vend i qetë personal që imagjinoj dhe shpresoj që do t’i shërbejë asaj gjithë jetën. Më duket si mënyra më e mirë që i kam shpenzuar paratë e mia./Përshtati Dritare